Sağlıklı bir zihin iyimser bir bakış açısına sahiptir diyebiliriz. İnsanları hayvanlardan ayıran övündüğümüz “düşünme” eylemi bize türler arası avantaj sağladığı kadar dezavantaj da sağlayabilir. Zihin felaket senaryoları yazabilir, her an ölümü düşünebilir. Neyse ki sağlıklı bir zihin bunları kenara atma ve üzerine çok yoğunlaşmama yetisine sahiptir. Yani zihin sağlığı, kişinin psikolojik sağlığının seviyesi olarak tanımlanabilir. İyi ve güçlü bir zihin sağlığına sahip olmak, hayattan keyif almana, daha kolay tatmin olmana ve yaşamın güçlükleriyle sağlam bir psikolojik direnç kurmana, denge duygusuna sahip olmana yardımcı olabilir. İyi zihin sağlığı ayrıca, zihinsel sorunların veya psikiyatrik bozuklukların bulunmaması olarak da tanımlanabilir.
Zihinsel sağlığımız, duygularımız, çevremiz ve zihniyetimiz gibi birçok iç ve dış faktörden etkilenir. Örneğin stres iyi bir sağlık için önemli bir engel oluşturabilir. Günümüz dünyasında eski zamanlarda oluşan stres sebeplerinden farklı olarak stres sebepleri ve seviyesine sahibiz. Eskiden bir aslanla karşı karşıya kaldığımızda stres hormonu salgılar kaçar ya da savaşırdık. Bugün gün içerisinde bu tarz bir durumla karşı karşıya kalmasak da başka durum ve sebeplerden kaynaklı olarak stres hayatımızın içinde. Bununla birlikte hayatımızın çok büyük bir bölümü belirsizlik üzerine kurulu. Bu durumda belirsizliğe tahammül seviyemiz de bizim zihin sağlığımız üzerinde oldukça etkili. Belirsizliğe tahammül seviyemiz azaldıkça yine stres ve anksiyete ile karşı karşıya kalabiliyoruz. Hayatın kompleks yapısı, belirsizliği, yaşamınızda bulunan size özel başka sebepler zihnin dengesini bozarak psikiyatrik bozukluklara yol açabilir.
Zihin sağlığımızı etkileyen rahatsızlıklar çok fazladır. Bu rahatsızlıkların kişide görülmesinde birçok risk faktörü rol oynar. İster zengin olalım ister yoksul, ister kadın olalım, ister erkek, ister genç olalım ister yaşlı hemen hepimiz zihinsel rahatsızlık sahibi olma riski taşırız. Böyle bir durumla karşı karşıya kalmak oldukça doğaldır fakat tedavi gerektirmektedir. Amerika’da yapılan araştırmalara göre her 5 kişiden birinde zihinsel problemlere rastlanmaktadır. Bu zihinsel rahatsızlıklar ise 3 ana başlıkta sıralanabilir.
- Kaygı Bozuklukları
Kaygı bozuklukları, zihinsel rahatsızlıklar arasında en sık görülen bozukluklardandır. Farklı türde ve özellikteki kaygı bozukluklarında ortak belirti, kişilerin mantıkdışı ve gerçek dışı nedenlerle aşırı kaygı duyması sayılabilir.
Panik Bozukluk: Kaygı bozuklukları başlığındaki ilk madde panik bozukluktur. Panik bozuklukta kişi, aniden ve çok yoğun bir korku ve panik yaşar.
Fobiler: Fobiler, panik bozukluktan farklıdır. Kişi spesifik bir nesne, olay, kişi, yer ya da durumdan aşırı ve yoğun korku duyar. Binlerce tür fobi bulunur.
Obsesif Kompülsif Bozukluk: Kaygı bozuklukları arasında yer alan ve takıntı bozukluğu olarak da bilinen bu bozuklukta, kişi obsesyonlara, diğer bir deyişle takıntılı düşüncelere sahiptir. Bu obsesyonlardan kurtulmak için kompülsif yani tekrarlayan davranışlar gösterir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu: Kişinin yaşadığı travmatik bir olay sonrası, bu olayı anımsatan yer, durum ve kişilerden korkması bu tetikleyicilerle karşılaştığı zaman yaşadığı yoğun kaygı durumuna TSSB adı verilir.
- Duygudurum Bozuklukları
Duygudurum bozuklukları adından anlaşılacağı üzere, kişinin normal ve dengeli ruh halinin belirgin ve keskin değişimlerine uğramasını tanımlar.
Majör Depresyon: Kişi, depresif, mutsuz, çaresiz, değersiz hisseder. Zevk aldığı şeylerden zevk almaz, çok uzun süreler mutsuz epizotlar yaşar.
Bipolar Bozukluk: Manik depresif bozukluk olarak da bildiğimiz bipolar bozuklukta, kişi manik ve depresif epizotlar arasında değişimler yaşar.
İnatçı Depresyon: Distimik bozukluk olarak da bilinen bu bozuklukta kişi majör depresyona belirtilerinin daha hafif belirtilerini gösterse de depresyon süresi çok uzun bir zaman yayılır.
Mevsimsel Depresyon: Özellikle gün ışığının değişimi ile ortaya çıkan bu duygudurum bozukluğunda, ana tetikleyici sonbahar ve ilkbahardır.
- Şizofreni Bozuklukları
Son bozukluk grubunda bulunan şizofreni bozukluğu, oldukça karmaşık bir rahatsızlıktır. Kişi, delüzyonlar, halüsinasyonlar, düşünce bozuklukları, inzivaya çekilme, motivasyon eksikliği gibi farklı belirtiler gösterebilir.